Bölüm V - ŞEBEKE HESABI

Şehrin 1/2000' lik haritaları kullanılarak, her sokaktan bir boru geçirilerek şebeke hesap planı çizilir. Esas borular kalın, tali borular ince çizilir. Her borunun üzerine boru boyu ve k yazılır. Boruların birleşme noktalarına düğüm noktası denir. Düğüm noktalarına bir numara verilir ve yanlarına parantez içerisinde zemin kodu yazılır. Gözleri teşkil eden borular esas borulardan teşkil edilir. Şebeke gözleri 20-30 ha'lık gözler olacak ve esas boru boyları 1,5-2,0 km olacak şekilde tertiplenir. Ölü noktalara daire işareti konur.

Qşebeke ana borusu = Qşebeke + Qy + Qözel

maks.qsaat = 1,5 x maks.qgün

Qy = Yangın debisi ( Tablo 14 )

Qözel = Civardaki herhangi bir fabrika veya gelecekteki herhangi bir tesisin ve ileride yerleşime açılacak olan debiye özel debi denir. Qözel olarak gösterilir. Bu debilerin dağıtılan debiye dahil edilmemesi gerekir.

q = şebekede dağıtılan birim debi

q (lt/sn-m) =

Şebeke hesabının yapılabilmesi için Tablo 15'in doldurulması gerekir. Tablo 15'in doldurulması aşağıdaki gibi olacaktır:

1.Sütun : Boru numarası
2.Sütun : Boru gerçek boyları, (L)
3.Sütun : Kesafet (yoğunluk) katsayıları, k, (sokak üstündeki evlerin sokağın tek yada çift tarafında olmasına ve kat adetine göre değişir, verilmez ise tablo 13'den alınır)
4.Sütun : İtibari boy, Li = L x k (Sokağın yatay hale getirilmesi)
                L x k : Toplam itibari sokak boyutudur. Yani 4. sütunun toplamıdır.
5.Sütun : Dağıtılan debi, Qd = Li x q = L x k x q
6.Sütun : İtibari debi, Qi = 0,55 Qd (Quç 0 )
7.Sütun : İtibari debi, Qi = 0,557 Qd ( Quç = 0 )
8.Sütun : Uç debi, herhangi bir sokağın ucundan çıkıp giden debiye uç debi denir. Uç debinin içinde hem buradan su alan müteakip sokakların ihtiyacı, hem de sokak üzerinden geçen özel debi bulunur.
9.Sütun : Baş debisi, Qbaş
10.Sütun : c değeri, c = Quç + Qi
11.Sütun : Qy ( Tablo'dan alınır )
12.Sütun : Qh = c + Qy
13, 14, 15. Sütunlar : Hesap debisi bulununca hızlar 1 m/sn civarında alınarak bulunur.
            0,5 (m/sn) V 1,5 (m/sn) Qh     ( Tablo 8 yardımıyla D, V, J bulunur. )
16.Sütun : J x L yük kaybı hesabı yapılır. Çap ve hızların uygun olup olmadığını kontrol için yük kayıpları kontrolü yapılır. Bunun için Tablo 16 gözönüne alınır.
17. ve 18. Sütunlar : Boru eksen kotları ( başta ve sonda )
                    Boru Eksen Kotu : Zemin Kotu - Kazı Derinliği (1m) + D/2
19. ve 20. Sütunlar : Piyezometre Kotları ( başta ve sonda )
                     Piyezometre Kotu = Hazne Kotu +hkhazne-şehir (Hazne ile şehir arasındaki yük kaybı)
21. ve 22. Sütun : Su Basınçları ( başta ve sonda )
                      Su Basıncı : Piyezometre kotu - Boru eksen kotu

Şebeke Hesap Planında;



A : Düğüm noktası
(120) : Zemin kotu
( JL ) : Yük kaybı
ø : Boru çapı (mm)
k : Kesafet katsayısı
L : Boru boyu (m)
n : Boru Cinsi

Şebeke hesaplarının yapılabilmesi için düzenlenen plana şebeke hesap planı denir. Bunun için şehrin 1/ 2000 'lik her sokaktan geçecek boru hatları (sokaklar değil) esas borular kalın, tali borular ince olarak çizilir. Her borunun üzerine yukarıda gösterilenler yazılır. Sokakların kesişme noktasına düğüm noktası denir. Her düğüm noktasına şebekenin başından başlayıp akış yönü ve ölü noktalara göre numara verilir. Gözün çevresini teşkil eden borulara esas boru denir. Her gözün esas borularının toplam uzunluğu 1,2 - 2,0 km'yi geçmemesine özen gösterilir. Bu planda tesviye eğrileri ve sokaklar gösterilmez.

Şebeke İnşaat Planında

A : Düğüm Noktası
( ) : Zemin kotu
ø : Boru çapı (mm)
L : Boru boyu (m)
n : Boru cinsi

Kat hudutları, sokaklar, şebeke düğüm noktası numaraları, bunlara ait zemin kotları, boru çap ve uzunlukları ve şebeke donanımı verilen işaretlere uygun olarak gösterilir.

Tevkif vanası sokağın başına konur. Sokak boyu, 300-500 m arasında ise sokağın hem başına hem de sonuna konur.
Yangın muslukları hortum boyu 75 m kabul edilerek 150 m ara ile konur. Mümkün mertebe köşe başlarına ve tepe noktalarına gelmelidir. Şebekeyi zaman zaman temizlemek ve boşaltmak için uygun yerlere tahliye tertibatı konur. Şebekenin başına şebekedeki havayı boşaltmak için çeşme konur.

Şebeke Planında bazı gösterimler:

Şebeke düğüm noktaları ayrı bir paftada gösterilecektir. Aşağıdaki tabloda düğüm noktaları için kullanılan boru özel parçaları, Tablo 17'de düğüm noktaları için ise örnek şekil verilmiştir.

Boru özel parçaları (Fitings) ; Ambuatmanlı kordonlu (muflu), flanşlı ve düz uçlu olarak imal edilebilirler. T-parçaları, çaprazlar ve 90°'lik dirsekler redüksiyonlu da olabilirler.
Ambuatmanlı - Kordonlu veya flanşlı uçlara sahip font boru dirsekleri =90° =45° ve =22,5° merkez açılarına sahip olacak şekilde imal edilirler.
Su dağıtma sisteminde, açısı ile birbirini kesen boruların düğüm noktaları Y harfi şeklinde bir çatalla veya bir T-parçası ve bir dirsek kullanılarak teşkil edilir. Birbirini 90°'lik bir açı ile kesen boruların düğüm noktaları çaprazlar kullanılarak teşkil edilir. Bunlar adeta bir çeşit çift T-parçası gibidir. Muflu borularda çapraz yerine iki tane T parçası kullanılır. Su ambuatmanlı uçtan boruya girmeli diğer uçtan çıkmalıdır.


 
 
 

 


Telif Hakkı © 2007-2008 SAKARYA ÜNİVERSİTESİ Ders içeriği ticari amaçlarla çoğaltılamaz kopyalanamaz.